Appie van Bergen: “50 jaar midden maank fietsen!”
Abel Jacob van Bergen (beter bekend als ‘Appie’) is 50 jaar fietsenmaker bij Tweewielerhuis De Vries op de hoek van de Langestraat en de Noorderweg. Gewéést! Er is een stevig uitroepteken gezet achter zijn werkzaamheden in de werkplaats in Noordhorn waar hij elk schroefje, elk stangetje, elk kabeltje wist te vinden als het van pas diende te komen Behoudens invalbeurten houdt Appie het voor gezien. Gesprek met een unieke vakman die een schat aan ervaring heeft opgebouwd:

Abel Jacob van Bergen (bijna 65), “ze zeggen ook wel Abel, of Ab, Albert, meestal Appie… As t kind mor n noam het!” werd in 1951 geboren aan de Jellemaweg in Zuidhorn. Vader Klaas van Bergen is ziekenhuismedewerker geweest in Stad in de huishoudelijke organisatie, vaak als schoonmaker. Moeder Janke Westra is na het huwelijk met Klaas van Bergen thuis gebleven, had de handen vol aan het huishouden met de drie kinderen Jannie, Abel en Frouwkje. Moeder Janke leeft nog, is 90! Abel bleef bij haar in Zuidhorn aan de Van der Halstraat. Zus Jannie woont in de buurt, aan het Frenspad, jongste zus Frouwkje in Grootegast.
Abel van Bergen (vanaf nu vanwege de herkenbaarheid ‘Appie’ genoemd) groeide op in Zuidhorn en heeft de kleuterschool aan het Schoolstraatje bezocht. “Achter Priet!” Daarna kozen Appies ouders voor de geref. basisschool “Jan van Nassau” aan de Boslaan, de school van meester Zuidhof. “Peukje!” Toen nog echt een streekschool, “kinderen kwamen overal vandaan, vaak met de bus van Feenstra!” Herinneringen aan de jongste jaren aan de Jellemaweg? Het gezin woonde niet ver van de Schipsloot, “n Stank! Rötten liepen zo mor over de weg!” Appie laat niet veel los over zijn schooltijd, leren was niet echt ‘zijn ding’. “Soms wat kattekwoad uuthoalen. Peerdesteert van t wichtje veur mij ien de inktpot…”Appie, op de gang!” Niks dervan, Appie ging noar huus!” Appie zou  timmerman worden, testuitkomst. Bleek de Jan van der Laanschool ineens vol te zitten… Appie vertikte het om nog weer naar school te gaan, aan het werk! Eerst op de fiets naar het wasknijperfabriekje van Kok in Leek/Nietap. “Met Bertus Werkman. Kreeg Bertus ontslag! Nou, ik niet alleen noar Nietap!” Appie bleef een poosje thuis, kon toen aan de slag in Helpman bij het maken van hoefbeslag voor paarden. “Met de bus, ienstappen bij In ’t Holt, overstappen bij ’t station, en met de trolleybus verder!” Moest hij na korte tijd naar een andere afdeling… “Mooi niet!”
Komt Sijtze de Vries langs bij Van Bergen: “Ik heur dat joen zeun bie huus is. Ik kan m wel gebruken!” Het is 19 april 1966, als Appie in Noordhorn aan de slag gaat. De Vries wil graag iemand die de handen uit de mouwen steekt. “Papieren, doar heb ik niks aan, ik wil praktijkmensen!” In het begin was het wennen, “Ik kom hier om te leren!” moest Appie nog wel eens zeggen, als hij een te ingewikkelde opdracht kreeg. Het wende. Appie maakte fietsen schoon, poetste, ruimde op, en repareerde langzamerhand steeds meer en steeds vaker. Soms bracht hij zoon Klaas naar school, die werd nog wel eens gepest onderweg. Sijtze de Vries, de  befaamde tweewielerman in Noordhorn met zijn unieke humor, overleed eind 1984, “zien vrouw loater (1997) ien Nörg!” Een klap voor Appie die een goede verstandhouding met zijn baas had opgebouwd. Beide kinderen, Hanna en Klaas, besloten het bedrijf voort te zetten, ondanks het feit dat Klaas zijn HTS-studie als ingenieur voltooide.

Ook met Klaas en Hanna is een unieke verstandhouding ontstaan. Een enkele keer stormde het wel eens, maar verder vullen ze elkaar uitstekend aan. Klaas, de theoretisch beter geschoolde, de snelle denker; Appie, de ervaren kracht, gezegend met geduld en heel oplossingsgericht. Kan t niet zus? Dan proberen we het zo!” Zijn oude baas Sijtze vergeet Appie zeker niet, “soamen bij de houtkachel ien e werkploats!” Appie vertelt dat Sijtze een keer opmerkte dat Appies klompen hun beste tijd hadden gehad. “Kreeg k n tientje om nije klompen te kopen; mocht k niet over proaten, Sijtse zien vrouw moch t niet weten!” Tijden veranderen. Vroeger deed Appie verscheidene taken, ook het bedienen van de benzinepomp (Gulf) “of n gaspot aansluten op de Ga, op de fiets der noar toe en weerom!”. De pomp ging weg, de gasflessen verdwenen….. Vroeger kwamen er vertegenwoordigers langs die ook verschenen op een receptie in “De Gasthorn” toen Appie 30 jaar bij de zaak werkte. “Kreeg k van alles, ook n klokje van Gazelle, heb ik nog!” De tijd van vertegenwoordigers is voorbij, contacten gaan veelal per computer. Nu is er de opkomst van de elektrofietsen, “dat’s n grote verandering!” Daar houdt Klaas zich vooral mee bezig, al kan Appie hem af en toe heel praktisch aanvullen.

Oude merken? “Ja, Phoenix, Fongers, Batavus, en Juncker, mijn eerste verdiende fiets!” En nu? “k Wil nog wel helpen”, zegt Appie, “mor niet meer elke dag!” Hij redt zich wel, verveelt zich niet gauw. Zijn moeder heeft twee nieuwe heupen, veel last van reuma, maar ’t lukt. Zus Jannie schiet regelmatig te hulp. Hobby’s? “Auto rijden met de Opel Astra, hier ien de omgeving! Lauwersoog, Sneek, Drachten, Dokkum… ‘k Stap ien en rie vot!” Nee, TV kijken is niet zijn grootste liefhebberij. Wel de voetballerij, bij de vv. Zuidhorn. Eerst als speler, tegenwoordig als grensrechter. Hoe hij bij de groenwitten terecht kwam? Gesprek in een café, er was hulp nodig bij het in elkaar zetten van het voetbalkrantje. “In de zijkamer van het oude clubgebouw! Soms tot half twee ’s nachts!” Meer dan 40 jaar hielp Appie, werd ‘Lid van Verdienste’! Wat voetballen betreft, heeft Appie alle elftallen gehad, behalve het eerste. Zijn einde als actieve voetballer? In een wedstrijd tegen Opende kwam hij in onzachte aanraking met de knie van de keeper, vier zwaar gekneusde ribben…. Nu is Appie al zo’n 8 seizoenen vlaggenist bij het 4^e of 5^e..

“k Goa nog even deur, zo lang ik fit ben! Mooi man, ze kennen je overal: “Hé fietsenmoaker!” Meer tijd voor het tuinonderhoud, “gras maaien!” Verven, auto rijden, nee, geen verveling. “Gezellig even t café ien!” Noordhorn zal hem missen, en hij Noordhorn, hij kent er vele inwoners, al zijn er al veel overleden. “Kapper Houwen, Beukema hier op e hoek!” Ziek was Appie zelden, hij heeft nauwelijks arbeidsverzuim gehad. Zijn snor? Die blijft! “Anders ben ik Appie niet meer!”(JB)

Eerder in iets gewijzigde vorm gepubliceerd in “Noordhorn Nu”, 13e jaargang nr. 4 – april 2016 (maandelijks orgaan van de Vereniging voor Dorpsbelangen Noordhorn)