Pieter, surfend op het Leekstermeer

BELEVENISSEN IEN NOORDHÖRN (op schrift zet ien 2009, aanpast ien 2015 door oud-Noordhorner PIETER BEUKEMA)

Lu, as joe n beetje joen leven zitten te overdenken, kom je al gauw bie joen olderliek hoes terecht. Dat was ien Noordhörn, n klaain dörp mit n hoop markaante lu! Mien olderliek huus, n winkel, ston precies op de houk van Langestroat, Nijstroat en Noorderweg. Aan de deurgoande weg noar Vraaislaand, woar mien moeke geboren was.
Mien Pa, de ‘lapkejeude’ zo as veul mensen tegen m zeden, haar zien zoak doar. Mien moe dee met, en doar sloagde ze wonderwel ien.
Ons Moeke kon alle kaanten op. Of t de domie was of ain dij altied ien geut lag, zai haar veur elk n vrundelk woord. Ze naaide veur veul vrouwlu jurken en gerdienen. As n old mens soavends kwam te pazen, zaten mien zuster Gretha en ik voak ien achterkoamer ons huuswaark te moaken. Din kwam vrouw Bosman, ken ik mie goud herinnern, de koamer ien, ien heur ondergoud, mit aarms as poaskestoeten zoas mien pa den zee en wie schoten din altied ien de lach… Vrouw Bosman was al laank blied dat ons moeke heur n nij klaaid moakte, en dat dij jongelu zich nait beter gedroagen konden haar ze gaain muite mit.
Toun buurman kapper Job Visser n kop kovvie bie ons dronk, zee mien moeke: “Zal ik d’r nog moar ain ien doun Job?” Zee Job: “Groag Griet, moar din ain zunder spelden…”. Mien moeke was coupeuse west en zat mit aal heur naaierij altied onder de spelden…..
Noast ons woonde ien t aarmenhoes van diakonie n doofstomme vrouw, Trientje Driest. Zai was vrijgezel en kon goud mit pa overweg. Ik denk dat ze n beetje gek op manlu was en as ons moeke din zee: “Tou Gerrit, moak eens n dansje mit heur!”, din zee Pa: “Hol op, ze stinkt as n meert (bunzing)”, moar noa wat aandringen van moeke hoakte pa ien mit sien kromme aarm, en haar Trientje Driest zo’n lol, dat wie dubbel lagen ien winkel. Trientje was vaste naaister bie n aantal boeren ien t dörp en verdainde n poar centen mit verstellen en haar de kost tou. Wie as kwajonges schoten mit wiendbuks op heur achterwaark, woar ze altied n blaauw kamgoaren mantel over haar. Ze kwam din bie ons moeke kloagen en kreeg ik d’r van laangs.

Pieter Beukema zeilt op het Leekstermeer.

Zoaterdag was n topdag veur ons Pa en Moeke, din waren der veul klanten aan teunbaank west, zummers veural. Den kreeg ik de opdracht om eerbaaien te hoalen bie vrouw Jonkman op d’Achterweg. Dat was n grote volle vrouw, ain mit twij lieven. Dij zee din: “Most mie wel even mit helpen zuiken…” Ze kon zulf slecht bukken en ik at onder t plukken ok nog n haalf pond d’r bie op…..
Bie zummerdag was ok de heringkar oet Hoogkerk van de partij. Lu haiten ‘De Vries’, moar mien moeke zee: “De Conquelinekes kommen der aan!”. Wie begrepen nooit hou ze aan dij noam kwam, moar mien vrouw zee loater: “Zo haitte dat peerdje van Marten de Vries: Kalineke”. As de kar weer 20 meter verder mos, zee Marten: “Komkalineke“, en t peerd sleepte de heringkar 20 meter verder…… Marten haar n wit wossen en streken jasje aan en haar n blauw schoetje veur. De heringkar was n prachtig blank gelakte kar mit n fjordenpeerdje d’r veur. Alles blonk en Marten wer mainsttied vergezeld van zien zeun: Tienko. Dij zörgde d’r ook veur dat zien Pa Marten nait teveul jenever kreeg onderweg…. Ze haren de vaste gewoonte bie café Joager om n uur of vief te stoppen en din werden d’eerst verdainde centen omzet ien draank. As ze din stoppen deden bie ons op de houk, kwam Marten even ien de winkel of e nog wat herings slieten kon. Hai wis ook dat ons Moeke ien Hoogkerk woond haar en wol groag even n dansje moaken mit mien moeke…

Pieter Beukema met kleindochter bij Callantsoog.

n Aandere klant van mien moeke was n man dij op strokarton waarkte ien Hoogkerk. Mien ollu haren baaiden hun aigen klanten. Zo haar mien Pa veul vrouwlu as klant want Pa mocht groag n gekhaidje moaken en dat vonden veul vrouwlu oardig. Ze gierden as katten ien t veurjoar…. Koazemier, n man met n kop zo graauw as karton oet fabriek, haar de gewoonte ain keer ien de twij moanden noar stad te goan mit de bus. Hai zöcht wat vertier ien kroug of lokoaties woar wat gezellighaid was. As e din weerom kwam, ging e oet de bus noar café Joager en dronk zich wat moud ien veur de gang noar hoes. Tegen zes uur kwam e bie ons ien winkel en zee tegen mien moeke: “Heb joe ook n schoetje veur mien lutje wicht?” Zien lutje wicht was n vrouw mit denk ik wel drij lieven en n kop zo grel as n dunderwolk ien augustus. Ik denk dat vrouw Koazemier wel n haile vloot schoetjes ien kast haar…..
Ien de Nijstroat woonden n hail hoop mensen dij markant waren veur t dörp. Moeke (Haarmke) Kloosterman haar altied aandacht veur heur medemens, ok ien oorlogstied, met evacués. Den zee ze: “Wie bennen al wel met zeuven man, moar d’r ken nog wel wat bie….. Kom d’r moar ien, wie schoeven allemoal wel wat ien……” Ien dij tied waren der nog gain lintjes, moar aans haar Haarmke zeker ain verdaind!

In het midden Harmke Kloosterman (1956): Lintje verdiend!

Noast heur woonden Tienko en Hennie Schutemoa, oom en taante van mien kameroadje Maarten Schuutemoa oet Langestroat….. Maarten sien Pa was een echte stelmoaker dij noast Sijtse de Vries de fietsemoaker n bedrief haar. Veul mensen kennen zich de boomstammen nog wel herinnern dij noast de schuur lagen. Jan Schutemoa was n man met veul kennis en t beroerde veur de man was dat hij nooit rustig waarken kon, hij haar altied bezuik van ‘Melle Basje’… Dij woonde mit zien vrouw direkt tegenover de winkel van Job Visser en Oaltje ien n mooi herenhoes, direkt noast de doopsgezinde kerke. Melle Stainhoes was zien noam, n rieke hereboer, dij mit sien handen achter zien bretels de leste politieke kwesties aan de koak stelde……., totdat Jan Schutemoa hom dudelk moakte dat hij aan t waark wol en nait zat te wachten op t gejeuzel van Melle Basje. De man haar n vreselk zemelige stem, en as e domie west was, haar e nait veul volk ien kerk had…. De stelmoakerij was vermoakelk om te zain. Allemoal machines dij aandreven werden met ain motor met n groot vlaigwiel dij de machines met braide banden aandreef…… Veur manlu n ploatje om te zain!
Aan t ende van de Nijstroat woonden de Brilstroa’s, o.a. Hendrik en zien Russische, Nina. Ien t veurjoar, joartal ben ik kwiet, ik denk in de joaren vieftig (1952, JB) was der op n zoaterdagnacht n vreselk ongeluk ien Noordhörn, woar n aantal mensen bie dood kwamen. De lokoatsie was noast de waarkploats van Jan Schutemoa. D’r was n feest west ien Zuudhörn en t vervoer ging met de Jeep van Piet Oosterhuus, nog ain van de Canadezen….. Hendrik Bril was er zo slecht aan tou dat hij aan de kaant schoven wer, “van dij redt t nooit..” Hendrik en Nina werden noar Stad tou brocht. Weken lang verpleegd en toun de chirurg ains laangs kwam, zee e tegen Nina: “Hoe gaat het met U, Mevr.Brilstra?“, kreeg as antwoord met n Russisch accent: “Dokter, de kont dut mie zo zeer“…… Veul aandere oetdrukkingen veur ‘kont’ werden nooit bruukt ien de Nijstroat…… Ging je de houk om noar de Achterweg, den was d’r aan linkerkaant de kleuterschoul van juffrouw Zaagman, n allerlaifste juf. Elke mörgen zongen wie Psalm 116, dij zit d’r goud ien…..:”God heb ik lief….” As smörgens de zandbak open ging, den keek je ien n gat mit allemoal kikkers….. D’r was ain dij d’r nait bang veur was, rooie Eppie Bierling! Hij verzoamelde ien n emmer alles wat rondsprong……
Toun Pietje Bos van d’Achterweg ains dik ien de schieterij was en Juffrouw Zaagman d’r ok gain hail meer ien zag, kregen Ningo en ik de opdracht Pietje Bos noar hoes te brengen….. Nou dat was n roare optocht…. Ningo en ik waren wel trots dat wie dizze opdracht achter de rug haren…..Moar wie gingen laiver noar vrouw Verstok om n ijsco veur n stuver……..
Excuses veur mien Grunnegs……. wel wait, tot aander moal!
Pieter G. Beukema
(Bewerking: JB)

Stelmakerij Schuitema links naast Tweewielerhuis De Vries. De werkplaats werd gesloopt, De Vries kreeg hier zijn nieuwe aanbouw, de showroom met nieuwe fietsen.

Eerder gepubliceerd in “Noordhorn Nu”, 12e jaargang nr.8, september 2015 (maandelijks orgaan van de Vereniging Dorpsbelangen Noordhorn)