Edzo Paap (68): “Wat der niet is, kìn je moaken!”
Edzo Paap (68) kwam in juni 1947 ter wereld, in Loppersum. Jongste van vier in het gezin van landarbeider Pieter Paap en Antje van der Veen. Het gezin verhuisde nogal eens. Naar de Ga bijvoorbeeld, bij Noord- en Zuidhorn. Pa Pieter kwam in 1953 bij de gemeente Zuidhorn. Het gezin Paap ging aan de Noorderweg wonen, nummer 49. Het gereformeerde gezin voelde zich thuis in “de rooie buurt” van Noordhorn. Buurman Postma ‘stangde’ Paap wel eens. “Doe? Bist gien echte Grifformeerde….!” Pa Paap werd haast kwaad: “Wat?!” Postma: “Nee, doe groetst op zundag, dat doen echte grifformeerden niet…!”
In april 1954 ging Edzo naar school, eerste klas van de School met de Bijbel, aan De Gast in Zuidhorn, later in het nieuwe gebouw aan de Geert Waldastraat. Hij kon het goed vinden met andere kinderen, op school, maar ook in het dorp. “We speelden met elkaar ‘hoaske joagen’, of voetbalden… Van mijn pa mocht ik op zondag niet tegen een bal schoppen, ik ging op doel. Kon ik de bal uitrollen….” Edzo was thuis de jongste, ‘boven hem’ twee zussen (Gé en Anneke) en een broer, Jan. Gé woont in Hoogeveen. Anneke (“een geweldige zus, kon ik mee lezen en schrijven!”) overleed enkele jaren geleden, een half jaar later ook haar man Ningo.  Broer Jan leeft evenmin nog, is in Schotland “oet tied kommen”.
Na de School met de Bijbel koos Edzo voor de ‘ambachtsschool’, de 2^e Chr. Techn. School aan het Hoendiep in Groningen. Meester Wiechers probeerde pa Paap op andere gedachten te brengen. Edzo’s vader riep zijn zoon erbij: “Woar wilst hìn, noar d’ULO of noar d’Ambachtsschool?!” “Noar d’Ambachtsschool!” “Wiechers, joe heuren t, jong gaait noar d’Ambachtsschool!” Edzo deed elektrotechniek, haalde in 1964 zijn diploma. Hij solliciteerde bij de Groninger Universiteit, werd leerling-elektronicus bij de Centraal Elektr. Dienst. Edzo repareerde en bouwde diverse apparatuur, ging drie avonden in de week aan het leren: ‘Elektronica”.  Van ‘Neurologie’ overgeplaatst naar het Zoölogisch Laboratorium in Haren, later heet het Biologisch Centrum, ook RUG. “Hoe lang ik er heb gewerkt??! 40 jaar!” Al snel werd zijn RUG-tijd onderbroken door de militaire dienst, 1½ jaar lang. Opkomst in Nijmegen, daarna naar het Duitse Stolzenau, bij Freiburg. In dienst slaagde Edzo erin zijn wiskunde bij te spijkeren. Zo kon hij zijn MTS-diploma halen.
Privé? In april 1964 kreeg Edzo verkering met Ietje Kamminga uit Kommerzijl. (Ietje werkte  35 jaar in “Het Zonnehuis” te Zuidhorn).  In 1969 trouwden ze en kwamen te wonen aan de Brilweg 32 in Briltil. Het huis was van Lammert Jager, werd gekocht met steun van broer Jan: “Goa mor noar de bank, kinst geld van mij lenen!” Edzo en Ietje hebben zo’n 25 jaar aan de Brilweg gewoond, tot 1995. Er werden twee dochters geboren. De oudste, Henriette, woont nu in Stootshorn bij Noordbroek. De jongste, Petra, in Noordhorn aan de Moeshorn, in de vroegere boerderij van Huizinga.
Hobby’s? Edzo turnde bij “Kracht door Vriendschap”. Via een Bondsopleiding van 2 jaar haalde hij zijn leidersdiploma, gaf 20 jaar les aan diverse jongensgroepen.

‘De fietsjes’?! Vanaf 1975! Edzo las een tijdschriftartikel, bekeek bijbehorende foto’s.. Dat kon beter, mooier! Hij haalde boeken uit de bibliotheek, ging fietsmusea bezoeken. Edzo maakte prachtexemplaren, schaal 1 : 30. Ietje werkte vaak ’s avonds en dan paste Edzo op de dochters. Kon hij mooi zijn la met spulletjes op tafel zetten, “een heerlijke ontspanning!” Nu niet meer, er is iets anders voor in de plaats gekomen: Kroonkurken!

“In 2005 stopte ik met werken en hebben we een verre reis gemaakt, naar Thailand. Daar vond ik een dop met de afbeelding van een olifant. Zus Anneke spaarde ‘olifantjes’, dus meenemen die dop. Ik vond er nog een paar, met andere afbeeldingen. Ik dacht: Wat is dat allemaal mooi! Later belde dochter Henriette. Er werd op een veiling een verzamelingen kroonkurken aangeboden, op eBay. Iets voor pa? Dat was de start van de nieuwe hobby!”

Edzo verzamelt niet alles, hij beperkt zich tot enkele thema’s. ‘Fietsen’ bijvoorbeeld, hij verzamelt ook postzegels met fietsen erop.
De ‘lijnen’ met Noordhorn? Zijn kinder- en jeugdjaren! En broer Jan in dubbel opzicht: Hij kocht een casco aan de ‘Badweg’. Jan, vanaf 1969 op zee, bleef de zomermaanden meestal aan wal, van mei tot september. In die maanden werd het huis aan de Badweg voltooid, verkocht aan zus Anneke en haar man, Ningo Visser. Broer Jan kocht het huisje aan de Moeshorn waarin de Dijkstra’s woonden. (Nu Engbert en Iekje Bergman). Toen het huisje vrij kwam, ging Jan Paap aan de voorkant wonen. Het andere gedeelte werd verhuurd. Bovendien kroonde Jan Tempel (Kzn) Edzo tot Noordhorner: “Bist hier opgruid, dat telt!” En niet te vergeten, jongste dochter Petra (Klaveringa-Paap) woont met haar gezin aan de Moeshorn en richtte daar haar ‘werkplaats’ in, geschikt voor eigen creatieve uitingen, cursussen en workshops, of kinderfeestjes. “Pepales”, de plek waar Petra Paap les geeft… (“Ze wist al tijdens haar middelbare schooltijd dat ze ooit zoiets zou gaan doen met als naam “Pepales”!) Vanaf 2013 zijn de ‘kroonkurkbeurzen’ (ruilbeurzen) gehouden in Noordhorn, in “Pepales”. De interesse groeit: Van 7 deelnemers in 2013, via 11 in 2014 naar 18 dit jaar! “En op de lijst staan nu al 28 geïnteresseerden!”
We sluiten af, al is Edzo nog lang niet uitverteld. Over het slepen met Oud en Nieuw bijvoorbeeld, toen alle spullen op het schoolplein bij de lagere school werden neergezet. Het verhaal over de boerenwagen van Overkamp die op het transformatorhuisje bij Holtman zou worden geplaatst. Kwam Overkamp hen op het spoor: “Breng dij woagen terug!” Kwamen ze later de politie tegen die vroeg waar de wagen vandaan kwam…. “Joa, van Holtman….” Moest de wagen op last van het gezag terug naar Holtman….. De bakkerskar van Kadijk die in het kanaal belandde, “stoeten dreven in t kenoal weg…”. Over bakker Hof, bij wie Edzo een tijdje als hulp werkte… Kwam er een klant in de winkel, bekeek kritisch de uitgestalde waren. Vroeg toen: “Dij koekjes binnen zeker nog van Koadiek?” “Joa”, zei Hof, “ik heb de winkel met alles derin overnomen…” De klant de winkel uit zonder koekjes, Hof zijn vrouw kwaad, maar de bakker zelf had er maling aan. Edzo Paap, de maker, hij heeft heel wat gefikst, in elkaar geknutseld, ‘uitgevonden’. Motto? “Wat er is, kin je kopen. Wat er niet is, kin je moaken!” (JB)

Edzo op de Solex, als bakkersknecht bij Hof.

Eerder gepubliceerd in “Noordhorn Nu” december 2015, 12e jaargang nr.11 (maandelijks orgaan van de Vereniging Dorpsbelangen Noordhorn).

©foto’s 1, 2 en 3: jan blaauw, oktober 2015
Foto 4: Familie-album Edzo Paap