Vroegere houtstek Petersen (Foto: J.Wieringa)
Onbekend Noordhorn… Tenminste, voor de meeste inwoners en oud-Noordhorners die nog niet de leeftijd der sterken (70) hebben bereikt. Het pand aan de toenmalige Schippersstraat, waar de Schipsloot ooit begon. Of eindigde…. Het stond bekend als de ‘holtstek’ van Petersen, een houthandel, met een grote stoep aan de straatkant. Alleen, die stoep zie je hier niet. Dit huis viel eveneens ten prooi aan een moderniserende tijd, net zoals de woningen Langestraat 9 en 11 in 2013 geslachtofferd zijn om economische verkeersveranderingen aan de zuidkant van het dorp mogelijk te maken. Ik sta nog vaak te kijken naar de lege plek, niet alleen met weemoed, maar ook met groeiende nieuwsgierigheid en belangstelling. Hoe gaat het er uiteindelijk uitzien? Wat voor resultaten worden er geboekt aan het eind van de gecompliceerde, haast koortsachtige activiteiten die nu worden ontwikkeld? Komt het wel goed met al die kabels? Lukt het met de riolering? Hoe wordt de tunnel eigenlijk gegraven en wat voor wand wordt er aangelegd? Wordt die omleidingsweg bij het Fitnesscentrum definitief? En wanneer komt er duidelijkheid over de reconstructie van de oude Noordhorner Gast?
Zouden er in de tweede helft van de jaren dertig ook dergelijke vragen zijn gerezen? Toen werd er al gewerkt aan het Van Starkenborghkanaal, dat immers in 1938 feestelijk door koningin Wilhelmina voor geopend werd verklaard… In 1938 moet er dus ook een nieuwe brug tussen Noord- en Zuidhorn hebben gelegen, maar nog in de oude Friesestraatweg… Inclusief Noord- en Zuidhorner Gast! De holtstek van Petersen, aan de Schippersstraat, was toen nog niet afgebroken, al was Petersen er niet meer houthandelend actief. Hilly Bakker, dochter van Aldert Bakker en Dieuwerke de Vries, is er in augustus 1939 geboren! Zij denkt dat het pand in 1940 of 1941 is gesloopt. Toen verhuisde het gezin van Aldert Bakker naar het Hamsterpad, het een na laatste huis. De holtstek sneuvelde vanwege de aanleg van de nieuwe Rijksstraatweg, die we nu kennen als N355. Het tracé is blijkbaar in het begin van de bezettingsjaren vastgesteld en grotendeels klaargemaakt. Alleen ontbrak de “finishing touch”, de Duitse bezetters wilden op het laatst de nieuwe weg niet meer. Stel je voor dat…. De nieuwe Rijksstraatweg werd dus pas na ’40-’45 voltooid en in gebruik genomen. Moest de situatie bij de brug opnieuw worden aangepast. Petersens holtstek was toen dus al enkele jaren ter ziele. De foto blijft me intrigeren. Er loopt aan de westkant een pad langs, nieuw zo te zien, evenals het ronde verkeersbord. Waar liep dat pad heen? Onbekend Noordhorn…Toén! (JB)
Reageren? JB, 33 9804 RD, tel.503095. Of mailen naar: JanBlaauw@hetnet.nl
Eerder gepubliceerd in “Noordhorn Nu”, oktober 2013 (10de jaargang, nummer 9) Maandelijks orgaan van de handelsvereniging “Fortuna” en de Vereniging Dorpsbelangen Noordhorn.
Het vooraanzicht van de toenmalige houthandel Petersen aan de Schippersstraat. In het midden, moeilijk zichtbaar, de hoge stoep die op kinderen een diepe indruk maakte. (Foto: Collectie Tj. van Hoogen)
Nog een foto uit de collectie van Tj. van Hoogen. Ook deze foto staat in het boek “Gisteren voor de lens” (1983) Deze foto verklaart ook meteen het pad, denk ik, dat op de foto helemaal boven (“Noordhorn Toen”) langs de zijkant van de holtstek liep. Het is de verbinding van de Schippersstraat met de weg naar de Noordhorner Ga (Mokkenburgweg). Uit “Gisteren voor de lens” valt ook op te maken dat de voorganger van Petersen Ekens heette. Aan de overkant het huis van de familie Staal. Beide panden zijn gesloopt in verband met de komst van de Rijksstraatweg, de latere N355.
Hier eindigde trouwens vroeger de Schipsloot. Langs de weg lag een brede kade (een ‘buning’). “Auwema’s snik” had hier destijds een vaste ligplaats. Dit gedeelte van de Schipsloot nabij Noordhorn is in latere jaren gedempt.
Een foto van de oude Schippersstraat, gemaakt van een schilderij. Rechts de hoge stoep met leuning van de holtstek. Verderop de schuur met woning van schipper Auwema, maar hier woonde zijn knecht J. de Jager. Daarnaast de ververij van de fam. Kleveringa (later winkel en woning van Wim en Theda Cazemier, nu woonhuis van Frits Mesker en zijn vrouw. Naast de ververij van Kleveringa de woning van timmerman Kooi. Ook het huis van Auwema, waarin De Jager woonde, moest wijken voor de komst van de “omsnijdingsweg”, de Rijksstraatweg, later N355. (Foto’s: Pagina 148, “Gisteren voor de lens”)
Noordhorn heden en verleden 
In dat huis van Staal aan de Schippersstraat is mijn vader Jan Staal geboren. Mijn vader weet nog dat het afgebroken werd en dat ze op een boeldag dakpannen, stenen en hout etc. van het oude huis verkochten. Ik heb nog een foto waarop mijn vader staat als tweejarig kind voor het oude huis. Je ziet maar een stukje van de muur, maar je kunt zien dat het een bouwvallig pand is.
Voor mij een onbekend en ook onbegrijpelijk stukje geschiedenis van Noordhorn.
Ik kan mij nog herinneren dat er huizen zijn afgebroken op het punt waar de ‘nieuwe’ weg de Schippersstraat doorsneed. Van een Snik in de Schipsloot herinner ik mij vaag iets. Wel lagen er in de zwaaikom sparren. Het schoolbestuur van de ‘School met de Bijbel’ heeft in de oorlog nog even gedacht dat van deze bomen klompen gemaakt konden worden en dit als tip doorgegeven aan de burgemeester. Er was een zodanig gebrek aan klompen dat schoolkinderen thuis bleven. Maar het hout bleek ongeschikt. (Bron Notulenboek).
Zoals ik hierboven schreef: ‘Van een schip een eindje verderop herinner ik mij vaag iets. Maar ik kan dit niet rijmen met andere – vermeende? – herinneringen. Was er een doorvaart onder de spoorlijn door? Ik meen dat daar een grote duiker was. En bovendien was het volgens mij ook niet mogelijk om met een schip vanuit het Hoendiep de sloot in te varen. Als mijn herinneringen juist zijn heeft ‘Auwema’s snik’ dan ‘gevangen’ hebben gelegen na de aanleg van het Starkenborg- kanaal.
Overigens heb ik in het stukje Schipsloot tussen spoorlijn en Hoendiep eens beroepsvissers of stropers (?) de hele sloot zien leeg vissen. Aan beide zijden werd de vaart afgesloten met netten. Vervolgens werd iedere keer tussen andere netten een vak van ongeveer 10 meter afgezet,waarna de vissers door met polsstokken in de vaart te plonsen alle vis in de netten dreven. Ik vond het als klein jongetje buitengewoon gemeen. De vissen hadden geen kans en bovendien was het de favoriete visstek van Meneer Klaas de Boer, leraar aan de MULO.
Meinderd de Vries