Jannes Heemstra, boer in hart en nieren, nog steeds actief! (Foto: jan blaauw, oktober 2010)

Jannes Heemstra (82): Boer in hart en nieren, nog steeds!

Een echte Noordhorner? Nee, dat is Jannes Heemstra niét, vindt hijzelf. Verreweg het grootste deel van zijn leven woonde en werkte hij in Niezijl, op de Heemstra-hoeve. Eerst in het dorp zelf, vanaf 1987 op het bedrijf aan de Rijksstraatweg. Sinds 1994 woont Heemstra, samen met zijn echtgenote, aan de Langestraat nummer 9, tot beider genoegen. Hun zoon Roel bestiert het veehoudersbedrijf, maar vader Jannes is er nog elke dag te vinden, in de melkkelder. Het verhaal van een ‘geboren boer’, een veehouder in hart en nieren:

Jannes Heemstra, geboren in september 1928, leert het veehoudersvak op de boerderij van zijn ouders in het dorp Niezijl, het gedeelte waar nu de nieuwbouw is te vinden. Pa Heemstra is niet alleen veehouder, ook melkventer. Er wordt hard gewerkt om het bedrijf draaiende te houden. Jannes gaat in Grijpskerk naar de openbare lagere school aan het Kerkplein, volgt na die periode avondcursussen, o.a. in Oldekerk. Schoolbezoek is verder niet aan de orde, het is oorlogstijd en vader Heemstra kan een paar extra handen goed gebruiken op de boerderij. Te meer daar Jannes oudere broer Bram gehandicapt is en niet volwaardig in het bedrijf kan meedraaien. Dat betekent ook dat Jánnes na het overlijden van zijn vader in 1955 het veehoudersbedrijf overneemt. In 1987 vindt de lang verwachte verhuizing naar de Rijksstraatweg (nummer 46) plaats. Al voor de oorlog zijn er plannen om de boerenstee in het dorp aan de gemeente te verkopen. De bezetting gooit roet in het eten, tijdens de herstelperiode na de bevrijding heeft het gemeentebestuur eerst wel wat anders aan het hoofd. Pas bij de nadering van de herindeling worden er spijkers met koppen geslagen. De familie Heemstra (Jannes is in 1960 getrouwd met Diny Westra uit Zoutkamp; in 1965 wordt zoon Roel geboren, in 1968 dochter Digna) heeft niet zo’n gelukkige start aan de Rijksstraatweg tussen Niezijl en Noordhorn. In 1988 ontstaat er brand door onopgehelderde oorzaak (kortsluiting?) en gaat het bedrijfsgedeelte in vlammen op. Een deel van de veestapel komt om in het vuur, zo’n 25 koeien kunnen worden gered.  Uiteindelijk gaat het hele pand tegen de vlakte en wordt er een nieuwe boerderij gerealiseerd, inclusief woongedeelte. De Heemstra’s verblijven zolang in een Niezijlster huurwoning, terugkeer naar de leegstaande oude boerderij blijkt verzekeringstechnisch op bezwaren te stuiten. Op het nieuwe bedrijf gaan voor Jannes Heemstra de jaartjes tellen, fysiek zijn er af en toe problemen (hij heeft anno 2010 o.a. twee ‘nieuwe heupen’). In 1994 wordt het fraai gelegen huis aan de Langestraat (9) gekocht van mevrouw Bosma, zoon Roel wordt hoofdbewoner op de boerderij aan de straatweg. Vader Jannes blijft, als het even kan, ’s morgens en ’s avonds naar het bedrijf gaan om te helpen in de melkkelder. Dat is nog steeds zijn lust en zijn leven, ook al staat het wonen aan de Langestraat, op de huidige plek, op losse schroeven door de komende wegverlegging. Het huis van de Heemstra’s is een van de woningen die dient te verdwijnen vanwege de tunnelaanleg onder de Langestraat door. (Over de eerder gesuggereerde, precieze herbouw na de tunnelrealisatie wordt het stilzwijgen bewaard). Jannes Heemstra maakt zich er niet druk om, ook al is zijn huis nog niet verkocht aan de provincie. (“Het kan nog wel jaren duren, de provincie moet eerst maar eens met een fatsoenlijk bod komen”).
Naast die helpende hand bij het melken is Heemstra ook nog actief voor de Bond van Landpachters en Hypotheekboeren en blijft hij op de hoogte wat het fokken van ‘Blaarkoppen’ aangaat. (“Een sterk ras, J.F.Schuiringa in Frytum was een befaamde fokker!”).

Blaarkoppen van de familie Heemstra bij de melkmachine, al weer jaren geleden (foto: J.Heemstra)

Diverse landbouwbladen leest hij nauwgezet en hij gaat ook nog steeds naar vergaderingen ‘bij Balk’ van de “melkffabriek” (tegenwoordig Friesland/Campina). En het “Landfonds Niezijl”, daarvan is Heemstra nog steeds voorzitter.
Noordhorn? De Heemstra’s wonen er met veel plezier, ook al zijn de voorzieningen terug gelopen en “is er maar één winkel meer…” Vroeger kwam Jannes als “Nijzielster” regelmatig in het buurdorp, bijvoorbeeld om veevoer te kopen bij Bakker. En in het “café van Pietje Bolhuis”, een gehaktbal halen. Het café kende ruime openingstijden, je kon er altijd terecht als “de verkering” naar huis was gebracht…. En Bolhuis kende vaak ook de ouders van de jongeren!
Over de oorlogsjaren kan Heemstra ook nog boeiend vertellen. Over landbuurman Brouwer, destijds NSB-burgemeester van Grijpskerk. En over de confrontatie met een groep SD’ers uit Zuidhorn die Jannes meenamen, toen hij geen ‘Ausweis’ kon laten zien. Lopend naar Zuidhorn, maar halverwege vonden ze het welletjes, Jannes kon gaan. Als ie maar in de gaten hield dat ze hem “ganz kaputt” zouden maken, als hij nog eens weer…. Het doorzoeken van de boerderij door landwachters, het luisteren naar Radio Oranje in de stal van de buurman, maar, zegt Jannes, “we hebben ook wel eens bij minder fanatieke Duitsers gezeten die maar wat graag hadden willen ruilen…” Het alleen maar afgeroomde melk verkopen werd in de bezettingstijd niet altijd volledig nageleefd. “Op de wagen ging er een bus volle melk mee voor speciale gevallen.” Toen er controle kwam, was Heemstra senior de pineut, maar hij kwam er met een sisser af: “Heemstra, als je dat nog eens weer flikt, dan hebben we wel een andere plek voor jullie!” (JB)

Jannes Heemstra bij zijn huis aan de Langestraat als toeschouwer van de Omloop van het Humsterland (foto: jan blaauw, juni 2008)

Jannes Heemstra op de fiets, nog steeds, ondanks fysieke ongemakken (foto: jan blaauw, oktober 2008)

Jannes Heemstra, anno 2010, op zijn praatstoel in de huiskamer van Langestraat 9 (foto: jan blaauw, oktober 2010)