Henk de Jong (80), geboren in Zuidhorn in de schaduw van de stroschuur, getogen in Noordhorn aan de Noorder- en de Achterweg, jarenlang wonend “op Ham”, is nu Auwerder. Vroeger wilde hij dolgraag zeeman worden, maar een langdurende ziekte bleek een onoverkomelijke hinderpaal. Henk werd hulpje van fietsenmaker Sijtse de Vries, later Fongerswerknemer in Stad, daarna verwarmingsmonteur bij Blaauwwiekel in Den Ham. ‘Zeeman’ werd hij in zijn vrije tijd, met diverse plezierboten doorkruiste hij Nederland. De boot heeft inmiddels plaats gemaakt voor een camper, Henk blijft reislustig!

Henk de Jong (80) in de gezellige huiskamer aan de Burg.Seinenstraat in Aduard

Henk de Jong (officieel ‘Hendrik’) is geboren in april 1930, in de nabijheid van ‘de stroschuur’ aan de Zuidhorner Hooiweg. De familie De Jong woont daar tot ongeveer halverwege de jaren dertig, dan wordt er verhuisd naar Noordhorn. Naar de kleine kant van het dubbele huis bij Wigboldy, opa en opoe blijven voorlopig wonen aan de grote kant. Na enkele jaren gaat de familie De Jong naar de Achterweg, naar het huis op de hoek van de Moeshorn/Oosterweg, naast de Nutskleuterschool. (Aan de overkant van de Moeshorn heeft Hoiting een potten- en pannenwinkeltje). In de loop van de oorlogstijd wordt de terugreis aanvaard naar de Noorderweg, nu aan Wigboldy’s kant. Opa De Jong (opoe is dan al overleden) komt in het kleine woondeel aan de noordkant. Twintig jaar is Henk, als hij ‘uitvliegt’, in 1950.
Henk gaat niet naar de kleuterschool, hij hangt sterk aan zijn moeder, is een beetjeboel “moekegek”… Moe De Jong is bijna altijd thuis, doet soms seizoenswerk zoals druiven krenten bij kweker Groeneveld. In 1937 start Henk op de OLS aan de Langestraat, bij juf Van Dijken (over wie hij vernietigend oordeelt…). Later zit hij bij juf Jansen en juf Van der Gulden, aan het eind bij meester Heeres, “ook gain beste…” Nee, aan de schooltijd bewaart Henk geen prettige herinneringen. Juf Van Dijken blijkt een hardhandige opvoeder, bovendien moét je met rechts leren schrijven, gedwóngen, ook als je hardnekkig links bent… Meester Heeres ‘verpeutert’ het bij Henk doordat hij kinderen uit welgestelde gezinnen voortrekt. Voorbeelden te over, in de klas, op het speelplein, bij schaatswedstrijden… Dan blijkt een leerkracht van de school (ongewild) de doorgever van TBC, Henk krijgt “dreuge pleuris” en moet rusten. (Andere aangestokenen o.a. Diet Buining en Tonia van der Veen). Uit deze ziekterperiode stamt het verhaal van de richtingaanwijzer aan een paal, gefabriceerd door Jelte Bansema en Jan Kloosterman. Patiënt Henk trekt vanuit zijn ‘huuske’ aan een touwtje om te zwaaien naar voorbijgangers…. Ruim twee jaar heeft Henk “omgesukkeld”, ook nog verrast door een blindedarmontsteking die uitloopt op een ernstige buikvliesontsteking. Het voornemen om zeeman te worden moet Henk noodgedwongen laten varen. Ook de poging om alsnog naar zee te gaan, via de marine, lijdt schipbreuk. (Bij de herkeuring, bewerkstelligd door Henks moeder, komt alsnog de ‘pleuris’ aan het licht).  Als de bevrijders in 1945 in Noordhorn verschijnen, is Henk nog steeds ziek. Pas in de tweede helft van 1946 gaat Henk aan het werk als fietsenmaker bij Sijtse de Vries, in de nieuwe zaak, hoek Noorderweg/Langestraat. Tot zijn achttiende, dan kan Henk als monteur aan de slag bij Fongers Rijwielfabriek in Groningen. “Veurvörken en trapazzen…” Daar blijft hij 9 jaar, dan moet hij eruit wegens “reorganisatie”, net als zo’n 150 anderen…. “Je binnen gewoon n nummer. Kwammen ze bie je stoan mit n ‘chrono’ in de haand. Zoveul seconden hierveur, zoveul seconden doarveur… Toun ik doar kwam, werden der 80 fietsen op n dag moakt. Dou ik votging, wazzen dat al 180….As je 3 minuten veur 7 inklokken deden, kreeg je n kwartier oftrek. Je konnen dan nooit om 7 uur aan t waark wezen, vonden de boazen…”
Henk de Jong heeft ‘geluk’. Hij is in 1950 getrouwd met Klaaske Homan. Ze gaan wonen in Den Ham, krijgen twee kinderen, een zoon en een dochter. Henk begint in 1957 als verwarmingsmonteur bij de firma Blaauwwiekel en blijft daar tot zijn 59ste. Dan maakt hij gebruik van de VUT-regeling. Het werk bevalt hem, uiteenlopende klussen zonder neurotische dwang. (Al leveren verwarmingen in kerken en gymlokalen voortdurend klachten op…) De vervroegde uittreding is voor Henk en Klaaske een zegen. “Vervelen? Nog gien vief minuten!” Hun vrije tijd besteden ze aan het varen. Eerst een zeilboot, opknappen, varen, verkopen… Opnieuw een 2ehandse, de geschiedenis herhaalt zich. Uiteindelijk laten ze een bakdekkruiser (casco) bouwen in Strobos en voltooien deze motorboot zelf: een juweeltje! Als Klaaske in 2000 na een slepend ziekbed overlijdt, blijft Henk nog enkele jaren varen, ook met zijn nieuwe partner Boelie (schoonzus en vroegere buurvrouw). In 2004 verkopen ze de boot, het onderhoudswerk vraagt steeds meer, “we waren der flaauw van”. Henk en Boelie stappen over op een camper, zelfde werkwijze: een goede, gebruikte en die zelf puik opknappen, dat’s de kunst! Geniéten, zowel als ze erop uit trekken, maar ook als ze thuiskomen, in Auwerd aan de Burg.Seinenstraat. Lévenskunst! (JB)

Eerder in beknopte vorm gepubliceerd in “Noordhorn Nu”, juni 2010, 7e jaargang, nummer 6

Henk de Jong: Nog steeds er op uit, al is het niet meer met de boot. Een levensgenieter!

©foto’s: jan blaauw, 2010