Jan Thijs de Haan is een geboren Fries (Sneek, 1944). Het gezin De Haan verhuist in 1945 naar de stad Groningen. Vader De Haan hoopt op een werkkring in het onderwijs, het lukt niet. Hij verdient de kost als journalist bij de Nieuwe Provinciaal Groninger Courant; later wordt hij hoofdredacteur, schrijft ook kinderboeken. Jan Thijs groeit op in de Stad, doorloopt de lagere school aan de Oosterhamrikkade en de 1e Chr. HBS. Met het HBS-diploma op zak wil Jan studeren (“Dat leek me wel stoer, liep je daar met zo’n dictaat onder de arm….”). ‘Op dringend advies’ van zijn vader wordt het de Kweekschool met de Bijbel. Na het verkrijgen van zijn bevoegdheid besluit Jan alsnog te gaan studeren. ‘Pedagogiek’, het vak waarin hij op de kweekschool uitblonk. Via zijn oudere broer Folkert komt Jan echter op de Chr.ULO in Noordhorn terecht. Van studeren komt niets meer, Jan stopt zijn ziel en zaligheid in het onderwijs, en in het voetbal, zijn grootste liefhebberij. (“Ik was helemaal gek van voetbal, als kind al, nog beter dan Cruijff natuurlijk…”) De tijd van de overgang van ULO naar MAVO, eind jaren zestig. De liefde verschijnt in de gestalte van Heleen, nog steeds zijn steun- en toeverlaat. Ze trouwen in 1973, krijgen drie kinderen, onder wie een tweeling. Woonruimte vinden ze aan de Verlengde Oosterweg 33…. Ze zijn nauwelijks geïnstalleerd, als MAVO-directeur Visser een huis in De Bongerd koopt, in Zuidhorn. Oudere leraren voelen er niets voor de directeurswoning aan de Langestraat te betrekken, Jan en Heleen hebben er wel oren naar. In het fraaie Amsterdamse-Schoolpand (1923) wonen ze inmiddels meer dan 35 jaar, nog steeds naar genoegen! Het werken met 12-16-jarigen vindt Jan geweldig, zowel als jonge leerkracht, ook later nog, als hij tot de ‘oude getrouwen’ behoort. Les geven aan zijn eigen kinderen betekent extra voldoening. Nederlands, maatschappijleer, Engels… Jan neemt ook gymlessen voor zijn rekening, de sport blijft een hoofdrol spelen. Verkassen naar elders? Niet serieus aan de orde. Het voortgezet onderwijs kent een minder florissante fase, ‘ieder bleef zitten waar hij zat…’ Het onderwijswerk is niet alleen lesgeven. Er worden musicals ingestudeerd, schoolkranten samengesteld, feestavonden georganiseerd, o.a. ter gelegenheid van diploma-uitreikingen. Vaak voorkomt docent Jan een schoolbezetting door een deal met de laatstejaars, een enkele keer mislukt dat. Naast het MAVO-werk blijft Jan sportief bezig: voetballen, volleybal, tennis. Hij maakt ‘De Hughemarke’ mee, het samengaan van de scholen in Grijpskerk, Noordhorn en Oldehove, later onderdeel van het Lauwerscollege. De vestiging in Noordhorn wordt gesloten, Grijpskerk blijft over. Jan neemt afscheid, wordt getroffen door een hersenbloeding. De weg terug verloopt moeizaam. Fysiek komt hij, ondanks verwoede pogingen, niet terug op het oude peil. Psychisch lukt dat beter. Vervelen doet hij zich allerminst. Hij schrijft en tekent graag, verwerkt een favoriet boek van zijn vader “’t Geweld onttogen” (even goed als Terlouws “Oorlogswinter”, aldus Jan) tot filmscript. En hij houdt van tuinieren, aan de Langestraat! Die tuin? Een plaatje! (JB)
Eerder gepubliceerd in “Noordhorn Nu”, juni 2009, 6e jaargang, nummer 6
Jan Thijs de Haan, genietend, buiten van de tuin, binnen van Bach...
Huize de Haan, met tuin, aan de Langestraat Zuid
©foto’s: jan blaauw, 2009
Jan Thijs de Haan in de huiskamer van de vroegere directeurswoning aan de Langestraat Zuid
Noordhorn heden en verleden 
Aha, ’n zeun van Jan Tude!
>>>
http://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuwe_Provinciale_Groninger_Courant
(Kiek onner Trivia.)
Deze keer zit Gelkinghe ernaast… Uitgever Jan Haan is niet de vader van Jan Thijs de Haan. Vader De Haan heeft wel bij Haan gewerkt, als journalist, zelfs nog als hoofdredacteur van de Provinciale.. Vader De Haan was (en bleef…) een Friés, Jan Haan een Grunneger…
Het boek ’t Geweld onttogen (Fen bûgjen fremd) heb ik vroeger uit de schoolbibliotheek gelezen. Jaren later kwam ik er achter dat dit geschreven was door de vader van Folkert, mijn leraar Engels, tekenen, godsdienst en gymnastiek. Jan heb ik niet meegemaakt. Folkert kon mij tot mijn spijt niet aan het boek helpen. Via een oud-klasgenoot uit Zuidhorn heb ik de Friese uitvoering te leen gekregen en voor mijzelf vertaald al zal er hier en daar wel iets niet helemaal goed gegaan zijn. Maar de strekking van het verhaal komt er wel uit.
Een heel klein stukje uit het boek:
2. In de nacht over de grens.
Het was wel erg, zoveel Nederlanders er naar Duitsland moesten om daar te werken in de wapenfabrieken. Ze waren niet eens de baas over zichzelf. Wie niet wilde, werd opgepakt. Die gingen eerst naar een kamp. Daar kregen ze meer stokslagen dan eten. Daarna werden ze op de trein gezet naar Duitsland.
Radersma was er nu al een jaar. Hij was mager geworden. Lange dagen moesten ze maken in de fabriek. Erg slecht van eten en drinken. Ze woonden en sliepen in lange, houten barakken. Het was er vies en smerig. Er was allerlei slag volk. Men zag er Fransen, Belgen, Polen, Italianen…. Het ging er grof en ruig toe.
O, wat dacht Radersma vaak aan zijn dorp. ‘s Avonds, na het werk, kon hij stil zitten mijmeren. Dan dacht hij aan thuis. dan welde in hem een oud Fries liedje op, dat ze in de avondschemering zo vaak met elkaar zongen:
Door zeeën, lucht en landen
zover
Denk ik aan jou, mijn Friesland.
Dan dacht hij aan de lekkere melige aardappels, aan de karnemelkse pap met schapenmelk. Aan de gezellige avonden thuis, ‘s avonds als het werk aan de kant was. O, dan had hij er zo wel naar toe willen rennen.
Maar `t meest vreemd was het op de zondagen. Hier was het niet echt zondag voor hem. Ze lazen met elkaar wel eens een preek, maar dat kon het niet halen bij de zondagen thuis. Zoals ze daar met elkaar naar de kerk gingen, voor de dienst zaten te luisteren naar het bespelen van het grote kerkorgel, dan met elkaar zongen…. Hij kon zich hier in de vreemde zo goed het grote verlangen indenken om mee op te gaan naar Gods huis waar koning David van zong in de psalmen….
Dan liepen hem de tranen wel eens over de wangen. Dan werd het verlangen naar huis hem haast te machtig.
Toen, op een stille avond, was een jongeman bij hem gekomen. Die had ook geen zin meer. En met hun tweeën waren ze er stil tussen uit gebroken. Het was een lange en gevaarlijke reis geweest om bij de grens te komen. Ze moesten erg oppassen voor de “Grünen”, de Duitse politie.
Ik zou het wel leuk vinden al er inderdaad een film van kwam. Iet voor de Jong die ook de Kameleon heeft verfilmd mischien?
Hallo,
Mijn moeder Marta Kremer de Haan is de oudste zus van Jan de Haan.
Mijn oom dus.
Ik heb altijd wel geweten dat mijn opa Jan de Haan boeken heeft geschreven.
Nog nooit heb ik er een gezien, weet ook niet hoeveel en wat hij heeft geschreven.
Wie kan mij daar aan helpen.
Groetjes Inge van Dijk
hallo inge
ik heb nog wel een boek voor jou
op marktplaats heb ik laatst nog 2 boeken gekocht van mijn vader. per stuk 6 euro.
groeten van thijs
Hoi, Meester Jan Thijs, Ja memory’s, ik hou er van!!! Ik plunderde het mooie medium” computer” om weer ff terug te “dromen” ja echt ff dromen van zo’n 40 jaartjes terug!! God, wat een mooie tijd! Hulde aan jullie allen, jullie waren echt Super !!!!!Namen die mij spontaan te binnen schieten:Jij: Jonge Haan , je broer: Ouwe Haan, Visser, Juf Bakker, die Schat, Robertus, de Jager, je Schoonzus: m’n Lievelingsjuf tijdens m’n lagere schooljaren!! ach… help me een beetje.. als je wilt en tijd hebt. Ik ben op zoek naar foto’s en adressen van m’n klasgenoten en natuurlijk van julliem’n leraren/leraressen van rond die tijd!!!!! Mijn E-mailadres is matroosdick@hotmail.com
Vriendelijke Groeten van één van je leerlingen
Dikkie Ram ( Durk Ietse Ram 18-10 1957)