VERVOLG blog 8 juli 2012

Jan Zuijdijk (rechts) samen met zijn vrouw Jannie Hermans, gastvrij ontvangen door Sjabbo Datema (staand)

Door middel van e-mailcontact werd er een afspraak gemaakt voor een bezoek aan Noord- en Zuidhorn. Plaats van samenkomst: Het gastvrije huis van Sjabbo Datema en zijn vrouw aan het Van Starkenborghkanaal NZ, nummer 35. Als ik per fiets arriveer, staat de BMW met Belgisch nummerbord al op het gras onder de kastanjebomen. De kennismaking is hartelijk, de thee (en de koffie ongetwijfeld ook) valt er goed in en er is veel te vertellen. Over het verblijf van Jan Zuijdijk in Noordhorn (zijn vrouw Jannie was in die tijd geëvacueerd in Garmerwolde aan de andere kant van de Stad), maar ook over de verdere lotgevallen van de familie. Na de ingrijpende evacuatieperiode in Noord- Nederland (Niets dan lof overigens voor de gastvrijheid in het noorden, ook al was volgens Jan Zuijdijk niet iedereen blij met hun komst. “Ze noemden ons ‘die Zeeuwen’…) volgde op 1 februari 1953 de watersnoodramp, een nog dramatischer periode. Opnieuw van huis en haard verdreven, met gevaar voor eigen leven. Ook deze keer volgde een gestaag herstel.
Boer is Jan Zuijdijk niet geworden. Eerst was er nog geen school na terugkomst in Den Bommel. Prioriteiten: Schoonmaken en herinrichten.  In 1946 ging Jan naar de L.T.S., drie jaar later naar de M.T.S. Techniek, dat was ‘zijn ding’. Ook tijdens zijn militaire diensttijd leerde hij verder. Daarna kwam hij bij een transportbedrijf in het wagenonderhoud terecht als monteur. Al gauw zocht ie zijn heil bij de grote onderneming KONY, gespecialiseerd in schokdempers. Hier vond hij zijn draai en werd in de zestiger jaren wereldwijd actief (en wereldwijs). Tijdens een verblijf in de Verenigde Staten kreeg hij een profijtelijke baan aangeboden en dat aanbod accepteerde hij. gevolg: Vijf jaar in New Jersey en vijftien jaar in Virginia…. Begin jaren negentig besloten Jan en Jannie terug te keren, hun “veramerikaanste” dochter wilde niet mee, die bleef in de States. Het echtpaar kwam te wonen in de Belgische grensstreek (Hamont-Achel), Jan werkte in Nederland. De voorgespiegelde vooruitzichten bleken troebeler dan was ingeschat, maar na de eerste moeilijke jaren lukte het Jan Zuijdijk een goed lopend bedrijf van de grond te krijgen, gespecialiseerd in schokdemping. (J.R.Z., vandaag de dag met meer dan 150 werknemers). Tegenwoordig werkt Jan nog een dag per week als ‘consultant’. Gezien zijn gevorderde leeftijd, hij is hard op weg naar de tachtig, is dat bewonderenswaardig!

Samen met Sjabbo Datema op het westelijke perron waar destijds de trein met evacués arriveerde. Al is er sinds 1944 wel veel veranderd….

Wat het bezoek aan Noord- en Zuidhorn betreft: Eerst zijn we naar het station gegaan aan de Stationsweg in Zuidhorn. Daar is in de genoemde 67 jaar nogal wat veranderd….. De snert en het roggebrood? Waarschijnlijk toch opgediend in het toenmalige “Stationskoffiehuis” op de hoek van De Gast en de Stationsweg (later café-restaurant Davids, nu woon- en werkplek van architect Cruiming). Ook het oude schoolgebouw van de School met de Bijbel aan De Gast, dat inmiddels weer leeg staat, werd aan de buitenkant bekeken. Welk lokaal? Waar was de ingang? Niet alles zit nog even klip en klaar in het geheugen….
In Noordhorn nemen we een kijkje bij het huis naast de huidige Toyota-garage, destijds garage Oosterhuis. “Wij zaten aan de noordkant“, weet Jan Zuijdijk nog. (Nu woont daar het gezin Bellinga). Hij herinnert zich ook dat op het plein bij de kerk vaak Duitse soldaten zaten, hun wapens te poetsen bijvoorbeeld. Ook bij de Hervormde Kerk nemen we een kijkje, net als bij Makelaardij Achterhof, vroeger de boerderij van Vennema, waar we kijken naar “Homans gracht“, waarop destijds wel werd geschaatst. De opfristoer beëindigen we bij de boerderij van Datema, nog steeds in de familie, al is de veehouder tegenwoordig een kleinzoon van de Datema van toén… (“Waarschijnlijk de laatste Datema“, aldus Sjabbo Datema, die zelf 35 jaar het boerenbedrijf beheerde. ) Ook hier vanzelfsprekend talloze veranderingen, met als klap op de vuurpijl de melkrobot. “Daar kon je in ’45 alleen maar van dromen…”

We nemen hierna hartelijk afscheid van elkaar. Jan en Jannie Zuijdijk vonden het een geslaagd bezoek, de Datema’s en ikzelf zijn dezelfde mening toegedaan! Wie weet “Tot ziens!” Of hernieuwd in Groningen, of in de Belgische grensstreek!

De Gast, Zuidhorn. De gevelsteen met tekst “School met de Bijbel” is er nog, al heeft het gebouw al lang niet meer haar onderwijsfunctie.

De Zuijdijks en Datema’s bij het gebouw, waarin de oude School met de Bijbel was gevestigd. De nieuwe School met de Bijbel aan de Geert Waldastraat was in september 1953 klaar; de nieuwe Gereformeerde Lagere School aan de Boslaan volgde in april 1954.

De tekst die nog steeds aan de voorkant van het oude schoolgebouw is te lezen, met enige moeite (en enigszins een stijve nek…)

De Zuijdijks en de Datema’s voor het huis waarin (aan de noordkant) de geëvacueerde familie Zuijdijk van herfst ’44 tot oktober ’45 woonde, inkwartiering bij de oude mevrouw Auwema. Nu woont hier de familie Bellinga.

WORDT VERVOLGD
©foto’s: jan blaauw, 4 juli 2012