Jan Quint

Af en toe krijg je iets op het scherm waarvan je toch even opkijkt, de wenkbrauwen fronst en onhoorbaar zegt: “Hoe bestaat het…” Geschiedvorser Harry Perton (ook bekend als blogger Gelkinghe) stuurde een paar maanden geleden een bericht uit de Leeuwarder Courant van 20 april 1824. In het niet gemakkelijk leesbare, maar desondanks boeiende artikel worden de wederwaardigheden beschreven van ene Jan Quint, die in september 1822 zijn intrek nam bij de weduwe van Benedictus Vegter , te Noordhorn. Hij vertrok na een kort verblijf, nam haar zilveren oorijzer met gouden stiften mee en haalde haar over om hem de weg naar Zuidhorn te wijzen. Toen ze daar om betaling vroeg, viel hij haar aan, wierp haar in de gracht van een buitengoed (de Hanckemaborgh),
“waarin hij haar, ondanks haar jammerend hulpgeschrei, liet versmoren”. De booswicht keerde terug naar de woning van de vrouw in Noordhorn en maakte zich meester van een deel van haar spullen, “meestal in lijfstoebehooren bestaande.”
Jan Quint vluchtte vervolgens naar Uitwierde, waar hij opnieuw in de fout ging. Hij stal een zilveren horloge, wat geld en enige doeken. In januari 1823 dook hij op in Riethoven (arrondissement Eindhoven). Daar noemde hij zich Jan Steens van Kuik, stuurde zijn gastheer met een brief naar het postkantoor, gooide daarna zijn gastvrouw in een put en liet haar daar, na enkele stokslagen, aan haar lot over. In februari 1823 was de vrijbuiter te gast in Someren, daar heette hij weer Jan Quint. Zelfde truc, ook hier stuurt hij zijn huisbaas om een boodschap en overvalt vervolgens de dochter, die zit te melken. Met een bijl brengt hij haar enkele dodelijke slagen toe en vlucht met “een gouden kruis, een kerkboek met zilveren beslag, eenig geld en eenige andere goederen”.
Pas in september 1823 wordt hij in Hannover aangehouden en “naar Groningen uitgeleverd.” Onverschillig bekende hij zijn euveldaden en “onbeschaamd was zijn houding op den dag zijner veroordeeling, den 3 maart 1824.” Op 14 april 1824 werd Jan Quint in de Stad aan de galg gehangen. “Nauwelijks dertig jaren oud, eindigde hij door een schandelijken dood een schandvol leven, waarvan de herdenking alleen belangrijk is als voorbeeld van de gevolgen eener verwaarloosde opvoeding.”
Jan Quint verloor op 2-jarige leeftijd zijn moeder. Eerst leek het nog goed te gaan, maar na het hertrouwen van zijn vader werd Jan verwaarloosd en “dikwijls verstooten uit het ouderlijk huis, zoodat hij meermalen in den nacht moest omzwerven”.  Hij trad in krijgsdienst, maar deserteerde vrij snel. Hij werd tot twee keer toe opgepakt en tot “de straf van de kruiwagen voor den tijd van drie jaren veroordeeld”.  Hij ontvluchtte, waarna de gruweldaden begonnen met de bovenvermelde gewelddaad in Zuidhorn.
                          
(Contouren Hanckemaborg op de Hanckemalaan in Zuidhorn)

Wie was nou die weduwe van Benedictus Vegter, in 1822 slachtoffer van Jan Quint? Uitkomst biedt www.home.hetnet.nl/~martinus.jongsma/ : hier vinden we de naam Aaltje ALLES die op 18 mei 1755 te Aduard werd gedoopt en overleed op 04-10-1822 te Noordhorn op 67-jarige leeftijd. Toen zij 30 jaar was, huwde zij op 14 april 1786 met de 39-jarige Benedictus Derks VEGTER, timmerman, gedoopt op 31-08-1746 te Noordhorn en overleden op 27-11-1816, ook te Noordhorn.

Vreemd, niets over de misdaad, en Noordhorn i.p.v. Zuidhorn als plaats van overlijden. Nog even verder zoeken:

www.oudnieuwsuithetnoorden.web-log.nl : hier vinden we ook de naam Aaltje Alles. Overleden 4 oktober 1822 te Noordhorn, 74 jaar oud (!). Aaltje Alles was de weduwe van timmerman Benedictus Derks Vegter. Zij werd door een kostganger in de gracht van een buitenplaats geworpen en verdronk na beroofd te zijn van haar zilveren oorijzer met gouden stiften. De dader werd opgehangen aan de galg in Groningen, 20 april 1824.
Behalve de leeftijd van Aaltje Alles komen de gegevens overeen met het genoemde op de andere site en de feiten uit het krantenartikel. Nog een verrassende mededeling: Aaltje Alles en Benedictus Derks Vegter blijken de betovergrootouders van Eije Wijkstra, de man die in latere jaren (1929) 4 politieagenten neerschoot, omdat ze zijn geliefde bij hem vandaan wilden halen…..

Nog niet beantwoorde vragen o.a.:
Waar in Noordhorn woonden Benedictus Vegter en zijn vrouw Aaltje Alles?
Hoe verzeilde Jan Quint in Noordhorn?
Zijn er andere publicaties over Jan Quint?